Bij de uitsplitsingen naar deelgroepen valt op dat medewerkers in 2021 met een laag opleidingsniveau aanzienlijk minder vaak opleidingen of cursussen volgen (32%). Bovendien neemt dat aandeel af sinds 2012 (40%). Als we kijken naar de contractvormen zien we dat medewerkers in vaste dienst vaker een opleiding volgen (53% in 2021) dan medewerkers met een tijdelijk contract (37% in 2021), een uitzendcontract (35% in 2021) en een oproepcontract (25% in 2021). Bij het onderscheid naar leeftijdscategorieën zien we dat 55-plussers relatief weinig opleidingen volgen wat de afgelopen 2 jaren verder is afgenomen naar 43% in 2021). Onder jongeren (15-34 jaar) is het aandeel dat een cursus of opleiding heeft gevolgd de afgelopen jaren gedaald van 54% in 2012 naar 47% in 2021. 35-54 jarigen hebben relatief het vaakst een opleiding of cursus. Het aandeel voor deze groep van 35-54 jarigen schommelde pre-corona rond de 55% à 56% en was in de afgelopen 2 jaren ongeveer 53%. Kijken we naar sectoren dan worden vooral in de sectoren landbouw (34% in 2021), recreatie (40% in 2021) en handel (34% in 2020) relatief weinig opleidingen en cursussen gevolgd en in de zorg juist relatief veel (63%). Mogelijke verklaring hiervoor is dat voor veel zorgverleners nascholing verplicht is om hun BIG-registratie te behouden. Ten slotte zien we dat in kleine organisaties minder vaak opleidingen of cursussen worden gevolgd dan in grote organisaties. Ondanks dat in de landbouw minder vaak cursussen worden gevolgd, is ten opzichte van 2020 een stijging van 6 procentpunten zichtbaar.

Bij de zelfstandig ondernemers zonder personeel (zzp’ers) is het percentage dat in 2020 een opleiding heeft gevolgd 46%. Hier lijkt zich sinds 2014 een licht positieve trend af te tekenen, hoewel 2020 in verband met de pandemie een bijzonder jaar is. Ook hier geldt dat in de komende jaren zal moeten blijken of deze trend zich voortzet.

Bij de uitsplitsingen naar subgroepen zien we voor zzp’ers een vergelijkbaar beeld als bij werknemers. Lager opgeleide zzp’ers (27% vs. 53% hoog opgeleide zzp’ers), zzp’ers in de leeftijdscategorie van 55 jaar en ouder (36% vs. 53% in de leeftijdscategorie 15-34 jaar) en zzp’ers werkzaam in de handel (26%), bouw (35%) en landbouw (38%) hebben in 2020 minder vaak opleidingen of cursussen gevolgd. Vergelijkbaar met werknemers, hebben zzp’ers in de zorg aanzienlijk vaker aangeven in de afgelopen 2 jaar een opleiding of cursus te hebben gevolgd (85%).

In 2021 was het aandeel bedrijven waar 75% of meer van het personeel een opleiding of cursus heeft gevolgd het hoogst bij bedrijven met een vestigingsgrootte van 100 of meer werknemers (22%). Ondanks een daling van 10% ten opzichte van 2019, worden in de zorg verhoudingsgewijs veel opleidingen en cursussen gevolgd (45% van de bedrijven zegt dat minimaal 75% van hun personeel een opleiding heeft gevolgd). In de bouw (11%) en landbouw (7%) is dat juist relatief weinig. Daarmee komt redelijk overeen wat werknemers en werkgevers aangeven over gevolgde opleidingen en cursussen.

We zien dat deze motivatie verschilt per leeftijdsgroep. Zo geven oudere medewerkers (55+) vaker aan dat zij een opleiding of cursus doen om de veranderingen in de huidige baan beter aan te kunnen (27% in 2021) ten opzichte van jongere medewerkers (15-34) (17% in 2021). Deze jongere medewerkers daarentegen geven juist relatief vaker aan dat zij een opleiding of cursus volgen om de kans op werk te vergroten (21% in 2021 vs. 7% bij 55+’ers). Ook blijkt er een verschil in motivatie te bestaan tussen vaste krachten en flexibele medewerkers. Vaste krachten doen de cursus of opleiding het vaakst om beter om te kunnen gaan met veranderingen (22% in 2020) en het minst vaak om de kans op werk te vergroten (14% in 2021). Meer flexibele medewerkers, zoals uitzendkrachten, oproepkrachten en tijdelijke krachten, geven deze reden juist relatief vaker op. Zo geeft bijna 1 op de 4 uitzendkrachten in 2021 aan dat het vergroten van de kans op werk het doel van de opleiding of cursus was. Verder blijkt dat werknemers in de zorg vaker dan een gemiddeld een cursus volgen om hun huidige werk beter te kunnen doen (70% vs. 64% gemiddeld in 2021). Mogelijk dat ook hier de nascholing voor behoud van de BIG-registratie een rol speelt.

Met name laagopgeleiden (maximaal vmbo) volgen een formele opleiding (30%). En we zien een positieve trend bij deze groep van 25% in 2015 naar 30% in 2021. Ook oproep- en invalkrachten volgen aanzienlijk vaker een formele opleiding en bovendien neemt dit aandeel toe van 54% in 2014 naar 69% in 2021. Jongere werknemers (tussen 15-34) geven het vaakst aan een formele opleiding te volgen (40% in 2021), ten opzichte van oudere werknemers (3% bij 55-plussers). Als we de jongste leeftijdsgroep nog verder uitsplitsen, blijkt dat 72% van de 15-24 jarigen een opleiding volgt, en 18% van de 25-34 jarigen. Zeer waarschijnlijk zitten in de jongste leeftijdsgroep veel studenten met bijbanen, maar wellicht ook young professionals die werken en leren combineren. Helaas laat de data niet toe om tussen deze twee groepen te differentiëren. Het aandeel werknemers dat een formele opleiding volgt varieert tussen de sectoren van 9% in de bouw en 15% in de recreatie tot 27 % in de landbouw en 33% in de handel.

In de uitsplitsingen van de figuur zien we dat hoger opgeleiden beduidend meer informeel leren dan lager opgeleiden. Bijna 50% van de hoger opgeleiden leert veel van de taken of de mensen in het werk, terwijl dat van de lager opgeleiden rond de 30% is.

Het type contract maakt ook verschil. Van de mensen met een oproepcontract en uitzendkrachten leert 25% respectievelijk 30% veel van de taken in het werk, terwijl dat voor mensen met een tijdelijk of vast contract rond de 40% is. Opvallend is dat er bij oproepkrachten en uitzendkrachten relatief vaker wordt geleerd van de mensen in het werk (34% respectievelijk 38%), dan van de taken in het werk (29% respectievelijk 26%). Bij andere groepen zit daar weinig verschil tussen.

Er zijn ook zijn verschillen tussen kleine en grote bedrijven en leeftijdsgroepen als het gaat om informeel leren, hoewel deze verschillen kleiner zijn dan naar opleidingsniveau en type contract. Zo is onder grote bedrijven en jongeren het aandeel dat vaker veel informeel leert hoger. Bij de uitsplitsing naar sectoren zien we dat in de zorg het vaakst veel informeel wordt geleerd (ongeveer 45%) en de handel het minst (ongeveer 31%). In de bouw wordt relatief veel van de taken die men uitvoert geleerd (44%), maar op het gebied van leren van andere mensen is deze sector gemiddeld (38%).

Hoogopgeleide zelfstandigen leren aanzienlijk meer dan zelfstandigen met een lager opleidingsniveau. Onder hoogopgeleide zelfstandigen geeft 50% aan veel te leren van taken op het werk, ten opzichte van 30% onder laagopgeleiden. Ook lijkt deze hoogopgeleide groep meer te leren van mensen op het werk (40% tegenover 20% onder laagopgeleiden).

Jongere zzp-ers geven in 53% van de gevallen aan veel te leren van taken op het werk, ten opzichte van 36% in de leeftijdscategorie van 55 en ouder. Binnen de diverse sectoren zien we kleine verschillen. Zzp-ers in de zorg leren het vaakst veel van taken en mensen (54% geeft aan veel te leren van taken en 42% geeft aan veel te leren van mensen), en zelfstandigen in de landbouw het minst (28% zegt veel te leren van taken en 24% van mensen).