De aanbevelingen betreffen professionele ruimte, scholing en ontwikkeling, behoud van medewerkers, (financiële) waardering en zeggenschap, en sociale en technologische innovatie. De aanbevelingen zijn gericht op zorgorganisaties en zorgprofessionals, zorgsectoren, zorgverzekeraars en overheid. Dit kan niet zonder een budgettaire impuls. De oproep aan de overheid is ook de uitvoering van dit en alle andere adviezen over de zorgarbeidsmarkt, snel op te pakken.

UITGEBRACHT OP: 11 mei – UITGEBRACHT AAN: Minister voor Medische zorg en Sport, de minister en de staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport – VOORBEREID DOOR: Ad hoc Commissie Arbeidsmarkt Zorg – RESULTATEN: De minister meldde dat het aan een volgend kabinet is om te bepalen hoe om te gaan met de aanbevelingen. Na een debat met de Tweede Kamer heeft het kabinet onder verwijzing naar het advies 675 miljoen euro beschikbaar gesteld voor verbetering van arbeidsvoorwaarden in de zorg.

Deze brief van de Initiatiefgroep Preventieakkoord zet in op verankering, verdieping en verbreding van preventie in de samenleving. De Initiatiefgroep Preventieakkoord brengt onder voorzitterschap van Mariëtte Hamer zo’n 25 bestuurders van maatschappelijke organisaties en bedrijfsleven samen vanuit een gedeelde visie op het belang van preventie voor gezondheid. De brief pleit voor een fundamentele heroriëntatie op het preventiebeleid, dat zich moet verbreden van zorg naar gezondheid, mentale veerkracht van mensen zelf, in hun sociale en fysieke omgeving. Het Nationaal Preventieakkoord dient te worden uitgebouwd op basis van de Gezonde Generatie.

UITGEBRACHT OP: 19 mei – UITGEBRACHT AAN: Informateur – VOORBEREID DOOR: Initiatiefgroep Preventieakkoord – RESULTATEN:  De brief is besproken met de staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, die het een steun voor het preventiebeleid noemde.

UITGEBRACHT OP: 21 mei – UITGEBRACHT AAN: Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport – VOORBEREID DOOR: Commissie Sociale Zekerheid en Gezondheidszorg – RESULTATEN: Het advies is besproken met de staatssecretaris die het eens was met de aanbevelingen. Er is een seminar georganiseerd met onder andere (vertegenwoordigers van) jongeren en ouders, zorgprofessionals, zorgaanbieders, gemeenten en leden van de Tweede Kamer. De Tweede Kamer heeft het kabinet gevraagd de SER en het advies te betrekken bij de uitwerking van de Hervormingsagenda Jeugdzorg.

De SER heeft een advies opgesteld voor het nieuwe kabinet en schetst daarin hoe brede welvaart voor alle Nederlanders kan worden bewerkstelligd. Het advies is bedoeld voor de middellange termijn (MLT): van 2021 tot 2025. De SER adviseert dat het kabinet fors gaat investeren in zekerheid van werk en inkomen, in toekomstig verdienvermogen, in sterke publieke dienstverlening en een duurzaam leefklimaat. 

UITGEBRACHT OP: 2 juni – UITGEBRACHT AAN: Het kabinet – VOORBEREID DOOR: De commissie Sociaal-Economische Aangelegenheden (SEA), voor het economische deel en de Ad hoc-werkgroep Verkenning Oplossingsrichtingen Arbeidsmarkt (VOA), voor het arbeidsmarktdeel in ruime zin en een ad hoc werkgroep van de voorzitters van sociale partners. – RESULTATEN: Het advies is aan de orde gekomen bij de besprekingen van de informateurs en er is op diverse plekken aan gerefereerd in het coalitieakkoord van het begin 2022 gevormde kabinet. Daarnaast is het advies breed opgepakt door de media. 

De verkenning ‘Naar duurzame toekomstperspectieven voor de landbouw’ naar de mogelijkheden voor een eventueel landbouwakkoord geeft aan dat zo’n akkoord onder voorwaarden mogelijk is. De sector voelt de urgentie om iets te doen aan klimaat, milieu en biodiversiteit.

UITGEBRACHT OP: 3 juni – UITGEBRACHT: Minister van Landbouw – VOORBEREID DOOR: Verkenningscommissie Landbouwakkoord – RESULTATEN: In afwachting van kabinetsreactie. 

De kinderopvang, waaronder de buitenschoolse opvang (BSO), is van groot belang voor de arbeidsparticipatie van ouders en het combineren van arbeid en zorg. Ook levert kinderopvang een belangrijke bijdrage aan de ontwikkeling van kinderen, het verminderen van achterstanden en het bevorderen van gelijke kansen. Een van de aanbevelingen is om een financieel toegankelijk aanbod van 2 dagen kinderopvang per week voor alle jonge kinderen te realiseren. In de kinderopvangtoeslag komt de eis dat ouders moeten werken te vervallen, allereerst voor kinderen in de leeftijd van 0 tot 4 jaar. Daarna is de aanbeveling ook voor kinderen van 4 tot 13 jaar een financieel toegankelijk aanbod van 2 dagen kinderopvang per week te realiseren.

UITGEBRACHT OP: 10 juni – UITGEBRACHT AAN: Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid – VOORBEREID DOOR: Werkgroep Kindvoorzieningen – RESULTATEN: De aanbeveling zorgde voor veel media-aandacht. Dit was het best bekeken advies van de SER in 2021. Het nieuwe kabinet zal opvolging moeten geven aan de aanbevelingen. 

Voor sommige kinderen en jongeren is sprake van een stapeling van knelpunten gedurende hun leven waardoor kansenongelijkheid ontstaat. Onderwijs bevat een belangrijke sleutel om hierop in te grijpen, maar gebleken is dat het onderwijs(systeem) gelijke kansen niet altijd bevordert. De SER analyseerde de oorzaken en gevolgen van kansenongelijkheid en doet aanbevelingen om gelijke kansen te bevorderen binnen én buiten het onderwijs.

UITGEBRACHT OP: 18 juni – UITGEBRACHT AAN: Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en demissionair minister voor Basis- en Voortgezet onderwijs en Media – VOORBEREID DOOR: Ad hoc commissie Bevorderen Gelijke Kansen – RESULTATEN: De commissievoorzitter leverde in november 2021 een bijdrage aan een rondetafelgesprek met leden van de vaste Kamercommissie voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW). Het onderwerp: kansenongelijkheid, onderwijsachterstanden en segregatie. In het coalitieakkoord is kansenongelijkheid in het onderwijs een belangrijk thema. Daaruit kan worden afgeleid dat het hoog op de politieke agenda staat.

Dit was een advies op initiatief van het SER Jongerenplatform waarin het afschaffen van het sociaal leenstelsel centraal stond. Het advies is breed verspreid, zowel onder de meeste fracties in de Tweede Kamer als onder betrokken ambtenaren van OCW. Ook is het advies destijds opgestuurd aan de informateur. In het najaar zijn afspraken met onderwijsspecialisten van politieke partijen gemaakt om nader over het advies door te spreken.

UITGEBRACHT OP: 6 juli – UITGEBRACHT AAN: Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en anderen – VOORBEREID DOOR: SER Jongerenplatform – RESULTATEN: De strekking van het advies – afschaffing van het sociaal leenstelsel – is overgenomen in het coalitieakkoord. Wel is het voorstel van het nieuwe kabinet minder ruimhartig waar het gaat om de hoogte van de voorgestelde beurs en ook om de compensatieregeling, dan hetgeen het SER Jongerenplatform voorstelde.  

Werk biedt niet voor iedereen voldoende bestaanszekerheid. Zo’n 220.000 werkenden zijn arm, ondanks hun inkomen uit werk. Er is bovendien een grotere groep werkenden met een inkomen net boven de armoedegrens die met vergelijkbare financiële problemen te maken heeft. Om uit armoede te komen is een langdurige inzet nodig op meerdere fronten. Er zijn aanpassingen nodig in het systeem van inkomen en inkomensondersteuning zodat werkenden voldoende en stabiel inkomen kunnen verwerven. Daarnaast is het bevorderen en faciliteren van meer uren werken noodzakelijk gepaard met een betere dienstverlening die aansluit op de behoeften van werkende minima. De SER doet hiertoe aanbevelingen aan Rijk, gemeenten, sociale partners en anderen.

UITGEBRACHT OP: 28 september – UITGEBRACHT AAN: Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid – VOORBEREID DOOR: Commissie Werk en Armoede – RESULTATEN:  In het regeerakkoord is bestaanszekerheid als belangrijk thema opgenomen. Er werd onder andere een verhoging van het minimumloon en hervorming van de inkomensondersteuning aangekondigd. Ook werden verbeteringen aangekondigd bij werk in combinatie met uitkering, alsmede de kwaliteit van de publieke dienstverlening. Voor dit advies was grote publieke belangstelling.  

De SER adviseert de Nederlandse regering hoe Europese wetgeving voor Internationaal Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (Internationaal MVO) vorm te geven. Een Europese aanpak moet verbetering van de omstandigheden voor mens en milieu in de toeleveringsketen voorop stellen. Om de grootste impact te hebben in de internationale ketens buiten de EU, moet de wetgeving Europese samenwerking op sectorniveau stimuleren.

UITGEBRACHT OP: 14 oktober – UITGEBRACHT AAN: Minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking – VOORBEREID DOOR: Dagelijks Bestuur SER – RESULTATEN:  Het kabinet heeft zich uitgesproken voor een brede gepaste zorgvuldigheidsverplichting in overeenstemming met de internationale raamwerken op het gebied van IMVO. 

In Nederland beheert de SER de databank Grenswaarden Stoffen op de Werkplek. Daarin is voor meer dan 2000 stoffen een (in Nederland geldende) grenswaarde voor de werkplek is vastgelegd.

De SER-Subcommissie Grenswaarden Stoffen op de Werkplek (SER-GSW) adviseert het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid over de haalbaarheid van wettelijke grenswaarden voor stoffen zonder een veilig niveau van blootstelling. 
In 2021 liepen haalbaarheidstoetsen voor de volgende stoffen: 
•    Isocyanaten;
•    1,2 dichloorethaan 
•    Acrylamide;
•    Voor arseen- en verbindingen zijn in 2021 de werkzaamheden voortgezet. 

Het SER Jongerenplatform vormt samen met andere jongerenorganisaties de Jongeren Denktank Coronacrisis (JDC). Het advies gaat over de gevolgen van de coronacrisis voor jongeren. Onderdeel van dit advies was een rondvraag onder ruim 2.000 jongeren. JDC vraagt onder andere om meer financiële ruimte voor studenten met studievertraging, meer startersbanen en starterswoningen en een groen herstelbeleid.

UITGEBRACHT OP: 28 januari – UITGEBRACHT AAN: Minister-President Rutte (AZ) – VOORBEREID DOOR: Jongeren Denktank Coronacrisis – RESULTATEN: In het regeerakkoord is de zogenaamde ‘jubelton’, de verruimde schenkingsvrijstelling eigen woning, geschrapt. Daarnaast wordt de generatietoets verder toegepast, verschillen tussen vast en flex op de arbeidsmarkt verkleind en gaat het minimumloon omhoog. Het advies werd onder meer besproken in de Tweede Kamer en integraal meegenomen in de strategie om de problemen voor jongeren te verbeteren. Het advies is online zeer goed bekeken en zelfs live besproken met Koning Willem-Alexander. 

De Denktank Coronacrisis bestaat uit een brede groep van vertegenwoordigers van kennisinstituten, planbureaus en sociale partners die onder leiding van SER-voorzitter Mariëtte Hamer tot dit advies is gekomen. De denktank gaf in een briefadvies aanbevelingen voor beleid om te komen tot een aanpak van de coronacrisis die de gevolgen van de crisis beperkt en een brede welvaart ondersteunt. 

UITGEBRACHT OP: 1 februari – UITGEBRACHT AAN: Minister van Justitie en Veiligheid – VOORBEREID DOOR: Denktank Coronacrisis – RESULTATEN: In februari presenteerde de SER-voorzitter het briefadvies in een rondetafelgesprek aan de vaste commissie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport van de Tweede Kamer der Staten-Generaal. Ook ging de SER-voorzitter in april in gesprek met informateur Tjeenk Willink waarbij zij aandacht vroeg voor de grote urgentie van de coronacrisis. Het briefadvies werd breed door de media opgepakt. Verschillende aspecten van het advies zijn tot uiting gekomen in het coronabeleid, waaronder de uitvoering van dialoogtafels en een hernieuwde focus op herstelbeleid, de bredere economische en maatschappelijke effecten van de coronacrisis en de uitvoerbaarheid van beleid.

In dit advies kwam een werkgroep van de Denktank Coronacrisis met een duidelijk lijstje voorwaarden voor verantwoord testbeleid. De belangrijkste zijn: toegankelijkheid van middelen en testlocaties, waarborging van de privacy en een eenvoudige hanteerbaarheid.

UITGEBRACHT OP: 8 maart – UITGEBRACHT AAN: Programmadirecteur-generaal Samenleving en Covid-19 – VOORBEREID DOOR: Een werkgroep van de Denktank Coronacrisis – RESULTATEN: Het advies is digitaal aangeboden aan de DG Covid-19 en ook gestuurd aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Meerdere aspecten van het advies zijn tot uiting gekomen bij de uitvoering van het testbeleid en het gebruik van testbewijzen, waaronder een brede beschikbaarheid en het gratis aanbieden van testen. Er was brede media-aandacht waaronder een uitzending bij Nieuwsuur.