Adviserende taak

In de verkenning De vele kanten van banen combineren heeft de SER de stand van zaken rond combinatiebanen in kaart gebracht. Hieruit ontstaat het beeld van een veelkleurig palet aan motieven en meerdere verschijningsvormen die maatschappelijke en economische meerwaarde hebben. De SER heeft naar alle vormen gekeken waarbij banen worden gecombineerd: meerdere banen in loondienst, als zelfstandige of in de combinatie van loondienst-zelfstandige. In Nederland zijn ongeveer 600.000 mensen die banen combineren.

Dit aantal groeit langzaam, waarbij het CBS in 2017 een lichte daling meldt. De SER bepleit praktische belemmeringen weg te nemen voor werkenden en werkgevers voor wie banen combineert voor de afwisseling, om iets nieuws te beginnen of om risico’s te spreiden. Maar er zijn ook mensen voor wie het combineren van banen knelt. Dit geldt voor degenen die uit financiële noodzaak banen combineren, die zijn aangewezen op lager betaald werk of werk dat beschikbaar is in kleine deeltijdbanen. De initiatieven van sociale partners en overheden om voor deze groep werkenden werk in één (voltijd) baan mogelijk te maken, verdienen steun.

UITGEBRACHT OP: 16 maart – UITGEBRACHT AAN: minister SZW – VOORBEREID DOOR: Commissie Combinatiebanen – REACTIE MINISTER: kabinet is positief over werkenden die banen combineren vanwege afwisseling en ontwikkeling, maar neemt maatregelen voor de groep die banen combineert om financieel rond te komen (naast initiatieven van sociale partners).

Overstappen van fossiele vormen van energie naar nieuwe vormen zoals wind, zon, of geothermie vereist enorme investeringen. Niet alleen in technologie maar vooral ook in mensen. Om de klimaatdoelen van het kabinet te halen moet snel worden geïnvesteerd in scholing, het aantrekken van mensen, en in begeleiding van werk naar werk voor wie zijn functie ziet verdwijnen.

De SER doet daarom concrete aanbevelingen om de werkgelegenheidskansen te verzilveren en knelpunten op de arbeidsmarkt tijdig aan te pakken. Dit advies is een belangrijke bouwsteen voor het nog te sluiten Klimaatakkoord. Lees meer over advies Energietransitie en werkgelegenheid.

UITGEBRACHT OP: 19 april – UITGEBRACHT AAN: ministers SZW en EZK – VOORBEREID DOOR: Commissie Energietransitie en Werkgelegenheid – REACTIE MINISTERS: positief; kabinet hecht aan goede afspraken die inspelen op de uitdagingen rond arbeidsmarkt en scholing en stelt een taakgroep in op basis van het SER-advies om te komen tot onder andere een concrete sectorale of regionale uitvoeringsagenda voor elke sectortafel.

De inzet van financiële overheidsinstrumenten, zoals belastingen, subsidies en overheidsinkopen, kan bijdragen aan een versnelling van de transitie naar een circulaire economie. Door deze financiële instrumenten slim in te zetten, ontstaan economische kansen, terwijl milieuschade en onzekerheid over grondstoffenvoorziening afnemen. Dit staat in de verkenning Financiële instrumenten voor een circulaire economie.

De milieueffecten van productie en consumptie en de gevolgen van toekomstige grondstoffenschaarste worden nu niet of onvoldoende doorberekend in marktprijzen. Bovendien benutten bedrijven de kansen van de circulaire economie nog te weinig. De overheid kan hierin helpen door financiële instrumenten in te zetten zoals belastingen, subsidies en overheidsinkopen. Daarbij hoeft de overheid zich niet te beperken tot financiële instrumenten. Ook een beroep op normen, ver- of geboden en op de verantwoordelijkheid van producenten en burgers kan goed werken.

UITGEBRACHT OP: 16 mei – UITGEBRACHT AAN: staatssecretaris I en W – VOORBEREID DOOR: Commissie Duurzame Ontwikkeling – REACTIE STAATSSECRETARIS: omarmt de aandachtspunten van de SER-verkenning.

De SER heeft nog steeds grote zorgen over de aanpak waarmee vluchtelingen met een verblijfsvergunning naar werk worden begeleid. In de signalering Vluchtelingen en werk: een nieuwe tussenbalans signaleert de raad dat sprake is van een versnipperd beeld. Zo zijn de regionale verschillen nog altijd groot, de initiatieven vaak kleinschalig en is ook de continuïteit van de initiatieven onzeker.

In ons land hebben vluchtelingen met een verblijfsvergunning, ook wel statushouders genoemd, helaas nog steeds grote moeite om aan betaald werk te komen. Aan de hand van praktijkvoorbeelden heeft de SER enkele perspectieven geformuleerd die kunnen bijdragen aan een betere ondersteuning naar werk.

UITGEBRACHT OP: 25 mei – UITGEBRACHT AAN: minister van SZW – VOORBEREID DOOR: Werkgroep Vluchtelingen en Werk – REACTIE MINISTER: neemt knelpunten en aanbevelingen mee in de herziening van het inburgeringsstelsel en in het Programma Verdere Integratie op de Arbeidsmarkt.

De Minister van BuZa/BHOS heeft de SER advies gevraagd over de relatie tussen de Sustainable Development Goals (SDG’s), internationaal MVO, verduurzaming van mondiale waardeketens en publiek-private samenwerking, met daarbij bijzondere aandacht voor hoe de implementatie van het internationale normenkader voor internationaal MVO van de VN en de OESO bijdraagt aan het behalen van de SDG’s. Het advies wordt opgezet langs vier sporen:

• Kader: het verband en synergie van IMVO en SDG’s in een coherente visie:
• Inzicht in werking: advies met betrekking tot coherentie, instrumentarium, rollen en governance:
• Inzicht en inspiratie: een concreet handelingsperspectief en;
• Opschaling: getoetste voorstellen voor nationale en internationale opschaling IMVO.

Het kabinet vraagt de SER om - gebruikmakend van de kennis en kunde bij het SER Jongerenplatform (SER JP) en vanuit een sociaal-economische invalshoek - in het tweede kwartaal van 2019 een verkenning uit te brengen aan de hand van deze centrale vraagstelling: In hoeverre zijn jongeren voldoende toegerust om zich te kunnen ontplooien en om een zelfstandig en onafhankelijk bestaan op te bouwen? Aanleiding voor de aanvraag is het beeld dat onder (een deel van de) jongeren is ontstaan dat het in de (participatie)samenleving voor de huidige generaties lastiger is geworden om zich te ontplooien en hun leven op de rails te krijgen. Het SER JP heeft eind 2018, in samenspraak met een klankbordgroep met vertegenwoordigers uit de raadsgeledingen, de voorbereiding van de verkenning op zich genomen.

Het kabinet heeft de SER gevraagd om een verkenning naar de ontwikkeling van de zorguitgaven op de lange termijn. Centraal voor de betrokken bewindslieden staat het gesprek over hoe we er voor kunnen zorgen dat iedereen ook in de toekomst de zorg krijgt die hij of zij nodig heeft. Daarmee zijn ook de kwaliteit en toegankelijkheid van de zorg aan de orde. De bewindslieden hebben behoefte aan een breed gedragen beeld over de mogelijkheden om de toenemende en veranderende vraag naar zorg en ondersteuning in de toekomst op te vangen en de kosten te beheersen. Eén van de belangrijke ontwikkelingen daarbij is de vergrijzing. De Commissie Sociale Zekerheid en Gezondheidszorg is in de tweede helft van 2018 met de voorbereiding van deze verkenning gestart.

Het kabinet vraagt de SER de belangrijke keuzes en prioriteiten op weg naar een diepere en eerlijkere interne markt te verkennen. De SER wil de ontwikkeling van de interne markt inbedden in een bredere verkenning van de uitdagingen waarmee Europa en de lidstaten worden geconfronteerd. Belangrijke vragen zijn hoe op de interne markt een gelijk speelveld kan worden gehandhaafd en hoe de opwaartse convergentie (tussen lidstaten, tussen regio’s en tussen groepen mensen) een nieuwe impuls kan krijgen.

De ministers van OCW en SZW hebben de SER gevraagd advies uit te brengen over genderdiversiteit en culturele diversiteit in de top van het bedrijfsleven. Wat kan Nederland doen om meer culturele diversiteit en genderdiversiteit in de top van het bedrijfsleven te bereiken?

Het kabinet wil het advies mede betrekken bij het opmaken van de balans in 2019 van de voortgang van het wettelijk streefcijfer van 30 procent vrouwen in raden van bestuur en raden van commissarissen. Een ad-hoccommissie heeft de voorbereiding van het advies inmiddels op zich genomen.

De minister van SZW heeft de SER gevraagd een verkenning uit te voeren naar de mogelijkheden om de arbeidsparticipatie van nieuwkomers te vergroten. De werkgroep Vluchtelingen en Werk is in 2018 met de voorbereiding van deze verkenning gestart.

De ministers van BZK, SZW en OCW hebben de SER gevraagd te verkennen welke mogelijkheden er zijn om sociale partners uit de publieke sector te betrekken bij de consultatie en advisering over voorgenomen algemene wetgeving en beleid, zoals ook gebeurt met sociale partners in de marktsector. Voor beantwoording van deze vragen worden gesprekken gevoerd met stakeholders uit de publieke en private sector. Een begeleidingscommissie vanuit het DB bereidt de verkenning voor.

De minister van SZW heeft de SER gevraagd een verkenning te verrichten naar de gevolgen van de ontwikkelingen in arbeidsrelaties voor gezond en veilig werken (arbeidsomstandigheden). De commissie Arbeidsomstandigheden is in 2018 gestart met de voorbereiding van de verkenning.

In het advies Een werkende combinatie (2016) gaf de SER aan het van belang te vinden dat de markt voor persoonlijke en huishoudelijke dienstverlening op de beleidsagenda komt. De SER kondigde hierin een nadere doordenking en verkenning aan. Na expertbijeenkomsten en een internationale conferentie is de commissie, die het genoemde advies heeft voorbereid, in 2018 gestart met de inhoudelijke voorbereiding van een verkenning naar de markt voor persoonlijke dienstverlening.

De SER heeft in 2017 een advies gepubliceerd met aanbevelingen om armoede onder kinderen terug te dringen. De focus lag op het verminderen van structurele oorzaken. Daarnaast bevatten het advies allerlei praktische verbeteringen die de gevolgen van armoede kunnen wegnemen.

In vervolg op de kabinetsreactie in 2018 is gewerkt aan verdieping van deelthema’s, zoals uitwerking van de reductiedoelstelling en de rol van scholen bij preventie en verminderen armoede. Ook was de SER betrokken bij het samenwerkingsverband brede schuldenaanpak. Er zijn in 2018 twee expertsessies georganiseerd om vraagstukken rondom werk en armoede te verkennen. Deze fact-finding krijgt in 2019 een vervolg, mede naar aanleiding van een wens vanuit de Tweede Kamer dat de SER het thema werkende armen verkent.

De SER is door het kabinet gevraagd om als aanjager voor leven lang ontwikkelen (LLO) bij te dragen aan een positieve leercultuur (TK-brieven 12 maart 2018 en 27 september 2018).

Samen met regionale en sectorale betrokkenen wordt gewerkt aan een actie-agenda, langs drie lijnen:

• Samenwerken in coalities, waarbij goede voorbeelden in kaart worden gebracht en initiatieven vraaggericht worden ondersteund of opgeschaald.
• Kennisontwikkeling en kennisuitwisseling, op doorsnijdende thema’s zoals het versterken van eigen regie bij werkenden.
• Ophalen en zo nodig agenderen van belemmeringen in (landelijke) regelgeving.

In mei 2018 is een conferentie georganiseerd waarin goede voorbeelden van leven lang ontwikkelen in regio’s en sectoren centraal stonden. In september en november 2018 zijn bijeenkomsten georganiseerd over LLO en competentieontwikkeling en over LLO in de zorg.